U Otrovancu pronađena barokna medalja sa reljefom Lauretanske Gospe i Sirolskim raspelom!

Prva strana: reljef sa raspećem i tekstom „SS • CROC – EFI – SSO – D – SIROLO“ (oko raspeća: „Sveto raspelo iz Sirola“). Druga strana: reljef Gospa od Loreta - Madona di Loreto (bez teksta). Dim.: 21x22 (sa kopčom) 28 mm. Srebro ili srebrna legura. 18. st. (možda i kraj 17. st. ?).  (Otrovanec 60). Pronađeno 8. lipnja 2014.

Prema raznim analizama, usporedbama i mišljenjima nekih stručnjaka radi se o medalji iz 18. st., i to vjerojatno iz prve polovice (ako ne i kraja 17. st.). Medalja je pronađena sasvim slučajno na pješčanom dijelu njive nedaleko od kanala (iza kbr. 60 - oko 150 m JZ od kapele Sv. Jelene) i to zajedno sa nekoliko ulomaka keramičkih posuda i cigle koje je izvadio plug vjerojatno prilikom oranja njive 2008. (od tada je ovdje livada, a na navedenom mjestu je pjeskovito tlo pa trava i ne raste). Medalja (privjesak) je na jednoj strani dosta dobro sačuvan, dok je strana na kojoj se nalazi lik Lauretanske gospe je slabije što znači da je nošena oko vrata i to tako da bi se vidjelo raspelo.

Radi se o medalji na kojoj se, na jednoj strani nalazi reljef Lauretanske gospe (poznato Marijansko svetište Lauret kod Ankone u Italiji) – Sv. Gospa od Laureta (živjela 13-14. st.) i oko nje dvije svjetiljke, dok se na drugoj strani nalazi raspelo (tzv. „Sirolsko raspelo“ – „Numansko raspelo“) ispod kojega su sa svake strane dva anđela i navedeni tekst.

Medalje ovog i sličnih izgleda rađene su na području Ankone u Italiji i to uglavnom u 17. i 18. st., a kako je došla u Otrovanec nije poznato. Poznato je da je u to vrijeme bila popularna (i štovala se) Gospa od Loreta i da su se raznorazne medalje (ili privjesci) sa njezinim likom prodavali diljem Europe. Obično se nosila oko vrata na debljem koncu, liku ili kožnatoj vrpci. Najvjerojatnije je izgubljena prilikom nekih poljskih radova prije 200 i više godina. Na ovom mjestu kbr. 60 i okolnim dijelovima Otrovanca posljednjih oko 200 godina obitavala je obitelj Tišl(j)ar, a koja se ne navodi u Otrovancu u Protokolu kanonske vizitacije iz 1714., međutim spominje se u razdoblju između 1717-1732. u Pitomači. Stoga možemo predmijevati da je doselila iz Pitomače u Otrovanec negdje u drugoj polovici ili krajem 18. st. (?) Stoga možemo reći da ne znamo točno kojega je prezimena bila obitelj koja je ovdje živjela u drugoj polovici 18. st., kada je medalja izgubljena. A da je izgubljena nakon ne dugogodišnjeg nošenja govori i relativno osrednja očuvanost.

Izvori i literatura:

http://www.zupa-vela-luka.hr/sveci-opis.asp?svetac=415

http://www.thesaurusaste.eu/catalogo_pdf/cat_Indus_pdf/medaglie_devozionali_religiose_highres.pdf

http://www.cruces-medallas.com/t2164-v-de-loreto-cristo-de-sirolo-s-xviii-rm-sxviii-c22

http://www.detecteur.net/forum/a-identifier-t45680.html

http://www.aixlesbains.fr/content/download/1947/42621/file/Médailler d'Aix-les-Bains.pdf

http://www.lamoneta.it/topic/76270-2-votive-da-datareidentificare/

B. Begović: Tri stoljeća Pitomače, Pitomača 1985.

P. Cvekan: Od Kopačevca do Pitomače, Pitomača 1978.

----------

"Sono entrambe medaglie lauretane.

La prima riporta da un lato la Madonna di Loreto nella rituale dalmatica con il bambino in braccio tra due lampade pendenti;

sull'altro lato S.Venanzio (martire e patrono di Camerino ucciso nell'anno 251 sotto l'imperatore Decio) tiene nella mano d. un vessillo e nella s. un modellino di città (Camerino appunto).

In ottone, con appiccagnolo, secolo XVIII.

La seconda invece, più complessa, al D/ la Madonna rivestita della rituale dalmatica con il bambino in braccio tra due lampade pendenti dall'alto. Nella parte superiore si potrebbe identificare il Crocefisso di Numana (volgarmente detto di Sirolo).

Al R/ dovrebbe esserci la scritta IESU. XPS./ REX GLOR. VENI IN PA./ DEUS HOM. / FACT EST /ET VE / C F / Crocefisso con la base della croce in mezzo alla legenda

Iesu(s) (Christi) p(as)s(io) rex glori(ae) veni in pa(ce). Deus hom(o) fact(us) est et v(erbum) c(aro) f(actum).

A forma di cuore sormontata da una croce, con appiccagnolo, in rame, secolo XVII.

La cuoriforme di cui invii la foto è tratta dal volume "Medagliette e Crocifissi" di A.Candussio- E.Rossi,attribuita dagli autori al XVI sec.opinione che rispetto,ma non condivido,altre due medaglie simili N°2 e 165, sono descritte da F.Grimaldi, in "Mostra di Medaglie Lauretane" attribuite al XVII sec.attribuzione che mi trova concorde.Poi c'è un'altra cuoriforme nella raccolta del Museo Civico di Modena,n.184 che addirittura è attribuita al XVIII sec.!!! Ti confermo a mio modestissimo parere quanto già detto precedentemente,la tua cuoriforme per me è del XVII sec.Ciao Borgho."
http://www.lamoneta.it/topic/76270-2-votive-da-datareidentificare/

http://pitomaca-nekadaidanas.blogspot.com/search/label/Medalja%20iz%20Otrovanca